dziecko z fas w przedszkolu

Adaptacja w przedszkolu z perspektywy rodzica. Najważniejsze jest zrozumienie i poczucie bezpieczeństwa dziecka. Wyobraź sobie co czuje dziecko, które nagle, z dnia na dzień zostaje przekazane do rąk obcych osób. Mama lub tata, mają właśnie jakieś wyjątkowo ważne powody, żeby je zostawić. Wcześniej tak nie było! Czy z katarem do przedszkola? Specjaliści są zgodni co do tego, że jeśli nie towarzyszą inne objawy, to. Czy dziecko z mokrym kaszlem może iść do przedszkola? Mokry kaszel może wskazywać na poważniejszą infekcję górnych dróg oddechowych, dlatego lepiej udać się do lekarza, który osłucha dziecko. Alkoholowy zespół płodowy ( ang. fetal alcohol syndrome, FAS, AZP) – zespół chorobowy, który jest skutkiem działania alkoholu na płód w okresie prenatalnym. Alkoholowy zespół płodowy jest chorobą nieuleczalną, której można uniknąć, zachowując abstynencję w czasie trwania ciąży. Do dziś nie określono dawki alkoholu Redakcja: Proszę opowiedzieć jak wyglądają statystyki, jeśli chodzi o FASD w Polsce? Katarzyna Okulicz-Kozaryn: Dzieci ze spektrum alkoholowych uszkodzeń płodu jest nie mniej niż 2% w populacji szkolnej. A jeśli chodzi o pełnoobjawowe FAS, czyli dzieci z widocznymi zmianami w rysach twarzy, to nie mniej niż 4 przypadki na tysiąc. Kółko taneczne – Przedszkole nr 19. Rytmika nie jest sztuką, nie jest celem samym w sobie, jest przygotowaniem do wszystkich sztuk, jest wychowaniem. Muzyka w greckim ujęciu tego słowa jest elementem pedagogicznym najwyższej rangi i właśnie dlatego moja metoda musi pozostać na wskroś muzyczną. Emil Jaques –Dalcroze. Proces włączania dziecka do grupy rówieśniczej realizowany w Społecznym Przedszkolu Integracyjnym Fundacji Czas Dzieciństwa To, w jakim stopniu i jak szybko dziecko osiągnie samodzielność i zadawalające relacje społeczne zależy od bardzo wielu czynników m. indywidualnych możliwości dziecka, postępów terapii, otwartości grupy perikanan yang dibudidayakan untuk tujuan sumber pangan sehari hari disebut. Katalog Katarzyna Jachacy, 2016-06-07DuczkiZajęcia przedszkolne, Artykuły"Dziecko z zespołem FAS" DZIECI Z ZESPOŁEM FAS FAS (Fetal Alcohol Syndrome) Alkoholowy Zespół Płodowy jest zespołem umysłowych i fizycznych zaburzeń, które mogą wyrażać się jako opóźnienie umysłowe, dysfunkcja mózgu, anomalia rozwojowe, zaburzenia w uczeniu się i zaburzenia psychologiczne. FAS jest skutkiem działania alkoholu na płód w okresie prenatalnym. Alkohol powoduje więcej szkód w rozwijającym się płodzie niż inne substancje łącznie z marihuaną, heroiną i kokainą. (Institute of Medicine, 1996). Alkohol bardzo łatwo przenika przez łożysko, dostając się do krwiobiegu dziecka. Po upływie 40 do 60 minut od spożycia alkoholu przez matkę, jego stężenie w krwiobiegu płodu jest równe stężeniu alkoholu we krwi matki. Alkohol, którego wątroba matki nie zdołała pomieścić, krąży po całym organizmie zarówno jej, jak i dziecka, prowadząc do powstania wielu defektów. Uszkadza on główne narządy (w szczególności mózg) oraz zaburza liczne procesy neuro- biochemiczne prowadząc do większych uszkodzeń embrionu i płodu niż używanie jakichkolwiek narkotyków. FAS/FAE jest jednostką chorobową w 100% możliwą do uniknięcia, wystarczy, że kobieta w ciąży powstrzyma się od picia alkoholu w każdej, nawet niewielkiej ilości. Dzieci dotknięte alkoholowym zespołem płodowym są niższe od rówieśników, różnią się także wyglądem. Ich twarze są niesymetryczne, miewają również problemy z kośćmi i mięśniami. Występują u nich ponadto anomalie w budowie wielu narządów wewnętrznych, takich jak serce, wątroba czy nerki. Najbardziej groźne cechy charakterystyczne FAS to niewidoczne objawy uszkodzenia układu nerwowego będące rezultatem narażenia na działanie alkoholu w życiu płodowym. Dziecko z zespołem FAS ma znacznie mniejszy mózg od dziecka zdrowego. Objawy uszkodzenia układu nerwowego mogą wystąpić jako zespół FAS lub FAE: deficyt uwagi, deficyt pamięci, nadaktywność, trudności z rozumieniem pojęć abstrakcyjnych (matematyka, czas, pieniądze), nieumiejętność rozwiązywania problemów, trudność w uczeniu się na błędach, słaba ocena sytuacji, niedojrzałe zachowanie, słaba kontrola impulsów. Dzieci chore na FAS często mają też problemy ze słuchem i wzrokiem (np. małe pole widzenia, słaba pamięć wzrokowa). Gdy są starsze, mogą łatwo popadać w uzależnienia lub zachorować na depresję, a nawet na poważniejsze zaburzenia psychiczne, na przykład stany lękowe. Alkoholowy zespół płodowy jest opisywany jako jedna z najważniejszych praprzyczyn chorób psychicznych u dorosłych. Według szacunków, z alkoholowym zespołem płodowym na świat przychodzi 1 na 900 narodzonych dzieci. To więcej, niż rodzi się z zespołem Downa. Objawy somatyczne FAS to spowolnienie rozwoju fizycznego, zespół ściśle określonych drobnych anomalii twarzy wraz z bardziej zmiennymi nieprawidłowościami w obrębie budowy kończyn i narządów wewnętrznych. Rozwój fizyczny charakteryzuje mały obwód głowy, niska waga urodzeniowa, niski wzrost, ograniczenie ruchu w stawach, szczególnie niepełna rotacja w stawie łokciowym, deformacje dłoni, a w szczególności niemożność pełnego wyprostu palców, zakrzywienie brzegów palców w kierunku palca środkowego oraz podłużne fałdy na skórze dłoni, wady serca, rozszczep wargi i podniebienia, rozszczep kręgosłupa, anomalie wątroby, nerek, anomalie dróg płciowych i moczowych. Dzieci z FAS mają także charakterystyczne rysy twarzy: zmarszczka kącika oka, małe, szeroko rozstawione oczy, opadająca jedna lub dwie powieki, płaska środkowa część twarzoczaszki, krótki, zadarty nos, wygładzona rynienka podnosowa, cienka górna warga, małożuchwie, zniekształcenie płatka usznego Rozwój intelektualny: -inteligencja w granicach normy, czasem cechy opóźnienia czy też upośledzenia umysłowego, trudności z gromadzeniem, porządkowaniem, przetwarzaniem informacji, rozumieniem pojęć abstrakcyjnych (czas, pieniądze), rozumieniem związków przyczynowo – skutkowych, wnioskowaniem, uogólnianiem wiedzy i umiejętności, brak krytycyzmu w myśleniu, trudności z planowaniem, sterowaniem i kontrolowaniem wykonywaną czynnością, pamięć krótkotrwała, trudności ze skupieniem uwagi Rozwój społeczno – emocjonalny: -nadaktywność, impulsywność, chwiejność emocjonalna (przesadna zmienność nastroju), trudności w samokontroli swojego zachowania, nieumiejętność radzenia sobie w sytuacjach społecznych – dostosowania zachowań do wymogów i oczekiwań innych, niezdolność do wyciągania wniosków z uprzednich zachowań, łatwość wchodzenia w konflikty, podatność na wpływy innych osób, potrzeba motywacji z zewnątrz, brak powściągu w sferze seksualnej, rozwój emocjonalny i społeczny obniżony w stosunku do wieku rozwojowego Pomoc dla dzieci z zespołem FAS: a)konkret -krótkie, proste polecenia, rozkładanie dłuższych poleceń na etapy, unikanie aluzji, metafor, konkret w nauczaniu (przedmioty, ilustracje) b)stałość -ograniczanie zmian w środowisku dziecka, stosowanie ujednoliconego słownictwa (zwracanie się do dziecka zawsze w taki sam sposób), powtarzanie, wielokrotne, systematyczne powtarzanie umiejętności i wiadomości , powracanie do wiadomości i umiejętności, które zostały wyuczone c)rutyna -regularne stosowanie pewnych niezmiennych czynności (codzienne rytuały) d)prostota -krótko i zwięźle” – unikanie przeciążenia informacjami, prosty, jasny przekaz informacji, szczegółowość, precyzyjne wyrażanie oczekiwań w stosunku do dziecka (prostym jezykiem), unikanie pojęć abstrakcyjnych, uogólniania, zasada „krok po kroku” e)zasady -wprowadzenie stałych i jednoznacznych zasad pracy i zachowania – uporządkowanie świata, wprowadzenie stałości, bardzo dokładne sprecyzowanie obowiązujących zasad f)nadzór -nieustanne czuwanie nad nabywaniem nawyków właściwego zachowania, ciągłe motywowanie dziecka (zauważanie nawet małych postępów LITERATURA: Hryniewicz D. ,,Dziecko, które nigdy nie dorośnie", ,,Co to jest FAS?" Hryniewicz D. ,,Specyfika pomocy psychologiczno -pedagogicznej dzieciom z FAS" Jadczak – Szumiło T. ,,Neuropsychologiczny profil dziecka z FASD. Studium przypadku" Kałamajska – Liszcz K. ,Jadczak – Szumiło T.,,Czy Fas można leczyć?" Grygier Urszula, Sikorska Iwona ,,Mój uczeń pracuje inaczej” Klecka M.,, Ciąża i alkohol" Klecka M.,, Objawy i wczesne rozpoznanie FAS" [w:] „Bliżej przedszkola” 4/2004 Klecka M.,, Ciąża i alkohol. W trosce o dziecko FAS" Klecka M.,,Fascynujące dzieci" Klecka M.,Janas – Kozik M.,, Dziecko z FASD. Rozpoznanie różnicowe i podstawy terapii" Klecka M.,,Ciąża i alkohol. W trosce o Twoje zdrowie" Liszcz K.,,Jak być opiekunem dziecka z FAS?" Liszcz K.,, Jak wspierać dziecko z FAS w rodzinie" Liszcz K.,,Dziecko z FAS w szkole" Liszcz K.,,Jak być nauczycielem dziecka z FAS" Liszcz K.,,Rozpoznaję zespół FAS" Uwaga! Wszystkie materiały opublikowane na stronach są chronione prawem autorskim, publikowanie bez pisemnej zgody firmy Edgard zabronione. ZABURZENIA ZACHOWANIA U DZIECI Z ZESPOŁEM FAS/E (Płodowy Zespół Alkoholowy) Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi Niektórzy uczniowie z FAS/E mają trudności ze skupieniem uwagi, co utrudnia lub nawet uniemożliwia im naukę. Typowa sala lekcyjna może dostarczać zbyt wielu bodźców. Nie oznacza to, że pomieszczenie w którym odbywa się nauka , ma być puste. Nauczyciel powinien starać się tylko ograniczać docierające do dziecka bodźce wzrokowe i słuchowe. Wystarczy zdjąć ze ścian mapy, portrety, kolorowe tablice informacyjne czy plakaty. Również sposób i rodzaj oświetlenia może wymagać pewnych zmian, gdyż uwagę dziecka z FAS/E może rozpraszać nawet cień ołówka padający na kartkę, uniemożliwiając wykonanie zadania matematycznego. Także brzęczące świetlówki, wentylatory, oświetlenie gablot mogą rozpraszać uwagę. Jeśli dziecko siedzi przy oknie, może interesować się wydarzeniami, obiektami wokół szkoły. Żaluzje czy rolety mogą być pomocne w ,,odcięciu” od nieistotnych i rozpraszających bodźców. Gwar panujący w klasie, duża grupa uczniów, komunikowanie się wielu osób równocześnie dodatkowo zakłócają i tak już ograniczoną koncentrację uwagi. Nauczanie indywidualne często bywa jedyną szansą, jedyną możliwością nawiązania kontaktu i współpracy oraz osiągania wyników przez uczniów dotkniętych zespołem FAS/E. W stosunku do uczniów wrażliwych na bodźce dźwiękowe należy starać się minimalizować docierające odgłosy. Głos nauczyciela musi być od ok. 10 – 12 decybeli silniejszy od odgłosów dobiegających z drugiego planu. Dlatego też, uczeń powinien siedzieć w pobliżu nauczyciela. Uczeń z FAS/E źle reaguje na ściszanie głosu przez nauczyciela, wykładanie z równoczesnym spacerowaniem po klasie. To powoduję, że uczeń traci wątek, wyłącza się nie notuje, stara się przeczekać. Kolejna trudność wynika z braku możliwości kontynuowania przez ucznia intensywnej pracy przez dłuższy czas. Jego aktywność przeplata się z okresami bierności i wyczekiwania, a także z okresami, kiedy potrzeba przemieszczania się, ruchu, zmiany pozycji zaczyna dominować. Uczeń z FAS w klasycznej sytuacji – ,,duża grupa w wielu ławkach” – nie nadąża za tokiem myślenia i działania nauczyciela. Niedosłyszy i niedowidzi, nie skupia uwagi, wierci się i przeszkadza innym. Jeśli dołączymy do tych trudności specyficzne zaburzenia czucia, lateralizacji, orientacji przestrzennej, utrudnienia zapamiętywania i słabe odczytywanie komunikatów niewerbalnych to daje nam informację o trudnościach na jakie narażony jest uczeń w procesie edukacji. Dzieci nadpobudliwe zwykle są impulsywne. Często mówią: ,,ja wiem, że nie powinienem tak postępować, ale nie mogłem się powstrzymać”. Bywa, że prowokują innych słowami lub czynami. Czasami ich impulsywność stanowi zagrożenie dla ich życia, np. gdy przebiegają przez ulicę nie rozejrzawszy się uprzednio. Część takich zachowań można wyeliminować poprzez naukę samokontroli, ale większość z nich będzie wymagała szczególnego nadzoru, czuwania i towarzyszenia im. Nadpobudliwość często zmniejsza się wraz z wejściem w okres dojrzewania, ale niezdolność skupienia uwagi pozostaje. Przykładowe sposoby postępowania z dzieckiem z FAS/E w szkole: Należy zachęcać ucznia do wydawania samemu sobie poleceń słownych ucząc go, jak skupiać uwagę, np. ,,Pierwszą rzeczą, jaką muszę zrobić, jest…”, oraz w jaki sposób może zapanować nad swoim zachowaniem, np. wydając sobie polecenie: ,,Zatrzymaj się i pomyśl”. Taki sposób wydawania sobie dyrektyw pozwala uczniowi łatwiej i spokojniej wykonać czekające go zadanie. Uczyć jak hamować impulsywne zachowanie, dostarczając uczniowi wiedzy, jak zatrzymać swoje działanie, dopóki czynność nie zostanie przemyślana, np. ,,Zanim odpowiem przemyślę to jeszcze raz”. Używać konkretnych wzmocnień lub napomnień (umówiony sygnał ręki w celu wywołania zmiany w zachowaniu ucznia), np. gdy chodzi po klasie przeszkadzając, na umówiony znak, dyskretny, którego nie odczytują inni – wraca do ławki z poczuciem ,,odebrałem sygnał, mam z Panią specjalne porozumienie”. Wyciąganie konsekwencji za niewłaściwe zachowanie musi być natychmiastowe, a nałożona sankcja proporcjonalna do wielkości przewinienia – wybieramy raczej odbieranie przywilejów zamiast nakładać kary czy ograniczenia. Uczeń, który potrzebuje zmiany aktywności, powinien móc w trakcie lekcji wykonywać dodatkowo czynność, która zredukuje napięcie, umożliwi akceptowaną aktywność, np. przynieść i rozwiesić mapę, rozdać wszystkim kartki, zebrać prace ze stolików, ułożyć na półkach wykorzystane pomoce itp. Niektóre dzieci uspokajają się przy relaksacyjnej muzyce rozlegającej się w tle. Należy zorganizować miejsce, do którego może przejść dziecko, gdy jest zbyt pobudzone, szczególnie w czasie dużych przerw (kącik ,,bez krzyków i biegów”). Rytmiczne czynności, jak chóralne czytanie czy sylabizowany śpiew, pomagają w skupieniu uwagi, wyhamowują bezładną aktywność, dają poczucie przynależności do grupy. Ważne jest ustalenie wraz z uczniem sygnał mający informować nauczyciela o frustracji dziecka – niepokoju, zagubieniu, smutku, czytelny tylko dla nauczyciela. Opanowanie wielu pojęć może być ułatwione, jeśli nauczane definicje będą powtarzane rytmicznie, rymowane, równocześnie ilustrowane gestem, ruchem, wsparte klaskaniem czy ilustrowane plastycznie. Trzeba zadawać uczniowi pytania w celu przypomnienia zachowań pomocnych w nauce bądź takich, które ją utrudniają, np. ,,Co możemy zrobić, by wykonać to zadanie?”; ,,Dlaczego ten sposób jest niewłaściwy?” Po wykonaniu poszczególnych zadań wprowadzać krótkie przerwy z możliwością aktywności ruchowej – ćwiczeniami koordynacyjnymi, naprzemiennymi czy oddechowymi. Zaburzenia myślenia przyczynowo – skutkowego. Nauczyciele i rodzice podkreślają, że dzieci z FAS/E (płodowy zespół alkoholowy) wielokrotnie powtarzają te same błędy, bez względu na to, jak wiele czasu poświęca się na ich korygowanie i wyciąganie konsekwencji. Inaczej mówiąc, każdy dzień dla dziecka z FAS/E jest nowym początkiem, ponieważ ma ono problemy z wyciąganiem wniosków i przewidywaniem konsekwencji swojego zachowania, słabo lub zupełnie nie uczy się ono na błędach, ma zaburzone myślenie przyczynowo – skutkowe. Nie znaczy to, że każdorazowe wyciąganie konsekwencji z niewłaściwego zachowania dziecka mija się z celem. Po wystąpieniu niewłaściwego zachowania należy zastosować konsekwencję, informując dziecko, że jest ona skutkiem zachowania. Dzieci z zespołem FAS/E działają na zasadzie impulsu: bodziec – reakcja, bez refleksji nad możliwymi następstwami. Stosowanie nagród za właściwe zachowanie może przynosić pewne efekty, zwłaszcza na początku. Jednak upomnienia typu: siedź spokojnie, nie biegaj itp. są bezcelowe. Upomnienia nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, ponieważ dzieci z FAS/E potrzebują przekonać się o rezultatach swojego zachowania w sposób bezpośredni. Sytuacje każdorazowo różnią się od siebie, nigdy nie są takie same, a dzieci z FAS/E nie umieją uogólniać ani porównywać podobnych sytuacji. Innym razem tak zaabsorbuje je uogólnianie, że zapomną o regułach postępowania obowiązujących w określonych sytuacjach. Dzieci te, często mają dość sztywne i egocentryczne pojęcie sprawiedliwości, co również przeszkadza w nauce myślenia przyczynowo – skutkowego. Mają trudności z wyobrażeniem sobie, z wyczuciem tego, co myślą, co czują i jak działają inni. Pracując z dzieckiem z FAS/E w szkole należy: Poświęcać odpowiednio dużo czasu na rozmowy, pomoże to poznać jego sposób myślenia i na tej podstawie opracować odpowiednią strategię postępowania. Zdecydować nad którymi swoimi zachowaniami dziecko musi zapanować, które z nich są najważniejsze, do reszty zachowań nie należy przywiązywać nadmiernej uwagi. Wyciągać konsekwencje natychmiast po niewłaściwym zachowaniu ucznia, informując go o przyczynach, z powodu których ,,zrobisz to i to”. Pomóc uczniowi zrozumieć problem, analizując sytuację, uczyć zadawania sobie pytań: ,,w którym momencie zaczął się problem?; ,,co zrobiłem?”; ,,jaki efekt osiągnąłem?”; ,,jak mogłem się jeszcze inaczej zachować” i ,,co mogę zrobić następnym razem?”. Należy napisać uczniowi te pytania, by mógł sam odpowiednio wcześniej śledzić swoje zachowanie i szukać nowych sposobów reagowania. Należy przedstawić uczniowi swój punkt widzenia oraz innych osób. Trzeba brać pod uwagę ograniczone możliwości ucznia w zakresie zapamiętywania, rozumienia mowy, koncentracji uwagi oraz omawiać z nim jego zachowanie, wskazując na czekające go konsekwencje. Należy próbować przewidywać problemy i rozwiązywać je zanim nastąpią. Można zaangażować kolegów ucznia i pracowników szkoły, koniecznie należy współpracować z rodzicami w tym zakresie. Koniecznym jest zachęcanie innych uczniów, dorosłych do wspierania takiego ucznia a nie do oceniania i karcenia. Zaburzenia funkcjonowania społecznego Uczniowie z FAS/E, w porównaniu ze swoimi rówieśnikami, są społecznie niedojrzali. Z powodu ich mniejszego wzrostu i opóźnionego rozwoju psychoruchowego obserwujemy preferowanie przez nich towarzystwa dzieci młodszych. Jednocześnie bardzo zależy im na akceptacji rówieśników, bywa, że uzyskują ją ,,popisując się” zachowaniami agresywnymi lub też podporządkowują się innym bezkrytycznie. Uczniowie z FAS są wrażliwi i opiekuńczy, chociaż zarazem ich zachowania są w wielu przypadkach nie do przyjęcia przez otoczenie, np. podsłuchują, spoufalają się nadmiernie, zachowują się błazeńsko lub łatwo wybuchają złością. Bardzo często błędnie odczytują emocje innych, zachowując się przez to niewłaściwie do sytuacji. Nie zdają sobie sprawy ze skutków swojego zachowania, co sprawia, że podejmują pochopne decyzje, zawierają przygodne znajomości. Zadaniem nauczyciela jest wyjaśnienie pozostałym uczniom w klasie na czym polega problem dziecka z FAS, a także sprzyjanie włączenia dziecka w grupę koleżeńską. Może temu służyć omawianie sytuacji, tak by dzieci uczyły się jak, reagować na specyficzne czy też niewłaściwe zachowania dziecka z FAS. Dzieci z FAS bywają bardzo przyjacielskie. Bez trudu nawiązują kontakt z obcą osobą, którą od razu uważają za swojego najlepszego przyjaciela. Ich pragnienie akceptacji połączone ze złymi wyborami kolegów wielokrotnie prowadzi do nieodpowiednich decyzji i zachowań. Dlatego też, uczniowie ci wymagają większego nadzoru i troski ze strony dorosłych. Niezwykle ważnym celem jest nauczenie tych dzieci brania odpowiedzialności. Nie jest to akt jednorazowy, lecz długotrwały proces nabywania doświadczeń, dojrzewania i nauki. W związku z uszkodzeniami układu nerwowego nabycie właściwej odpowiedzialności, dysponowanie odpowiednim krytycyzmem jest dla dzieci z FAS niezwykle utrudnione. Należy pamiętać również, iż niektóre z dzieci mogą pozostawać w rodzinie dysfunkcyjnej, która zaniedbuje swoje obowiązki względem dziecka. te dodatkowe obciążenia emocjonalne nauczyciel powinien uwzględniać w pracy z dzieckiem. Może on pomóc uczniowi odbudować poczucie godności, szczególnie gdy ułatwi mu osiąganie sukcesu, towarzysząc mu w podejmowanych wysiłkach. Opracowała: Iwona Górka Literatura: K. Liszcz ,,Dziecko z FAS w szkole”. Sklep Książki Podręczniki akademickie Nauki społeczne Pedagogika i resocjalizacja Dziecko z FAS w szkole i w domu (okładka miękka, Opis Opis Problematyka Płodowego Zespołu Alkoholowego (FAS) i zaburzeń pochodnych budzi coraz szersze zainteresowanie rodziców i opiekunów, pracowników socjalnych, pedagogów, psychologów i lekarzy. Znaczna grupa dzieci dotkniętych tym problemem jest wychowywana poza rodzinami pochodzenia, w rodzinach zastępczych, adopcyjnych i w domach dziecka. Rodzice często nie radzą sobie z wychowywaniem dziecka z FAS, popadając w różne problemy materialne i w uzależnienia, sprawiając ból dzieciom i sobie. W szkole praca z uczniem z zaburzeniami poalkoholowymi jest procesem wiążącym się z nieustannym planowaniem i organizowaniem. Stosowane strategie muszą być poddawane ciągłej kontroli i analizie. Nauczyciel powinien znaleźć czas, by móc podkreślić i uwidocznić każdy sukces ucznia. Dzieci z FAS potrzebują naszej życzliwości, troski i uwagi. Za piętrzące się trudności odpowiedzialne jest przede wszystkim uszkodzenie mózgu. Nie szukajmy winy pośród rodziców, uczniów, instytucji. Obserwujmy, myślmy, dyskutujmy i opis pochodzi od wydawcy. Dane szczegółowe Dane szczegółowe Tytuł: Dziecko z FAS w szkole i w domu Autor: Liszcz Krzysztof Wydawnictwo: Wydawnictwo Rubikon Język wydania: polski Język oryginału: polski Liczba stron: 192 Numer wydania: I Data premiery: 2011-07-21 Forma: książka Wymiary produktu [mm]: 236 x 10 x 166 Indeks: 12477081 Recenzje Recenzje Inne z tego wydawnictwa Najczęściej kupowane

dziecko z fas w przedszkolu